مطالعه اثر اسید سالیسیلیک بر برخی صفات مورفوفیزیولوژیک و بیوشیمیایی، درصد و عملکرد اسانس گیاه دارویی نعنا فلفلی (mentha piperita l.) درشرایط تنش شوری

در حال حاضر شوری خاک های کشاورزی افزایش یافته و آب شیرین قابل دسترس، به علت بهره برداری بیش از حد و اتلاف آن محدود شده است. اسید سالیسیلیک یکی از ترکیبات مفید برای گیاهان محسوب می شود که نقش مهمی در ایجاد مقاومت گیاهان به تنش های محیطی از جمله تنش شوری دارد. این پژوهش در دانشگاه فردوسی مشهد در بهار 1392 به منظور ارزیابی اثر اسید سالیسیلیک در شرایط آبیاری با آب شور بر روی گیاه دارویی نعنا فلفلی انجام شد. در این آزمایش اثر محلول پاشی اسید سالیسیلیک درپنج غلظت ( 0، 5، 10، 50، 100 پی پی ام) و شوری ناشی از نمک کلرید سدیم در سه غلظت (0، 75، 125 میلی مولار) در یک آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با 15 تیمار و در 3 تکرار مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که با افزایش سطوح شوری، میزان آنتوسیانین و ظرفیت آنتی اکسیدانتی افزایش می یابد. در حالیکه تعداد روز تا گلدهی، ارتفاع، تعداد شاخه های جانبی، سطح برگ، وزن خشک بخش هوایی، نسبت برگ به ساقه، تعداد برگ در بوته، میزان کاروتنوئید، کلروفیل کل، a و b به طور معنی داری کاهش یافت. بالاترین سطح شوری (125میلی مولار)، تعداد برگ در بوته و سطح برگ را در مقایسه با شاهد به ترتیب 04/72 و 3/71 درصد کاهش داد. محلولپاشی با اسید سالیسیلیک هم چنین باعث کاهش تعداد روز تا مرحله گلدهی و هدایت روزنه ای شد. اما ارتفاع گیاه، تعداد شاخه های جانبی، محتوای آب نسبی برگ، شاخص کلروفیل، کلروفیل a ، b و کل را افزایش داد. با افزایش غلظت اسید سالیسیلیک از میزان هدایت روزنه ای کاسته شد به طوریکه در غلظت 50 پی پی ام میزان هدایت روزنه ای نسبت به تیمار شاهد حدود 76/49 درصد کاهش یافت. اثر متقابل دو تیمار مورد بررسی بر صفت تعداد شاخه جانبی نشان داد که کمترین مقدار برای این صفت در شوری 125 میلی مولار و اسید سالیسیلیک 50 پی پی ام و بیشترین تعداد شاخه فرعی مربوط به شوری 75 میلی مولار و بدون حضور اسید سالیسیلیک بود. بیشترین مقدار کلروفیل کل در تیمار بدون اعمال تنش شوری و اسید سالیسیلیک 100 پی پی ام و کمترین آن در شوری 125 میلی مولار و اسید سالیسیلیک 100 پی پی ام به ترتیب برابر 55/16 و 79/3 اندازه گیری شد. اثر تیمار شوری بر درصد و عملکرد اسانس نیز بررسی شد و مشخص شد که با افزایش شوری مقدار این دو صفت کاهش می یابد به طوریکه بالاترین میزان درصد و عملکرد اسانس در تیمار شاهد به ترتیب برابر 22/2 و 23/3 اندازه گیری شد. محلولپاشی اسید سالیسیلیک باعث کاهش درصد اسانس شد اما نتوانست بر عملکرد اسانس کاهش معنی داری ایجاد کند. اثر متقابل دو تیمار شوری و اسید سالیسیلیک بر درصد اسانس نشان داد که بالاترین میزان آن در تیمار اسید سالیسیلیک 10 پی پی ام و عدم اعمال تنش شوری برابر84/2 بدست آمد. هم چنین کمترین درصد اسانس مربوط به شوری 125 میلی مولار و اسید سالیسیلیک 100 پی پی ام بود که برابر 15/1 اندازه گیری شد.